Linux / Tecnoloji

(Free Software == Free)? false

Mehemmed ŞxiyevYorum bırakın

Özgür Yazılım(Free Software) nedir? Ücretsiz midir?

İlk görünüşte ingilizce’deki ‘Free Software’ ifadesinden anlaşılan ‘Free’ – ücretsiz ‘Software’- yazılım anlamlarını içeren bu ifade aslında bizlere hep ‘Free’ yani özgür anlamını anlatma cabası var, yani beleş yazılım ücretisiz yazılım değilim ben diyor bizlere. “Bilim ancak kollektif olarak gelişir ve bilgi paylaşılmalıdır” diyen Richard M. Stallman “Özgür yazılım” bir özgürlük meselesidir, fiyat değil, sloganı ile Özgür Yazılım felsefesi harekatı başlatmıştır.

220px-Rms_ifi_large

Richard Matthew Stallman ABD’li özgür yazılım aktivisti, sistem uzmanı ve yazılım geliştiricisi. GNU Projesi ve Özgür Yazılım Vakfı‘nın kurucusudur.1970’li yıllarda MIT (Massachusetts Institute of Technology)’nin Yapay Zeka laboratuvar larında serbest yazılımı bir yaşam şekli olarak benimsemiş bir grupla beraber 1980 li yılların başına kadar yazılım geliştirici olarak çalışmıştır. Bu grup ile olan birlikte liğinin sona erişinin ardından kendisini o dönemlerde ivme kazanan bazı akımlardan dolayı benimsenmeye başlanılmış yeni bir sosyal sistem içerisinde bulmuştur, Stallman bir röportajında o günleri şu şekilde nitelendirmekte: “Kendimi özgür olmayan (kaynak kodu kapalı olan) yazılımların hakim olduğu ve kullanıcıların yardımsız bırakıldığı, parçalanmış ve birlikte çalışmanın korsanlık olarak nitelendirildiği çirkin bir sosyal sistemin içinde buldum. Bu tür bir yaşantıyı reddettim. Ancak işimi özgürlüğe ve birlikte çalışmaya adadığım zaman yaptıklarımdan gurur duyabileceğime karar verdim.” Ve 1984 yılında tamamen özgür yazılımların meydana getirdiği bir işletim sistemi ve işletim sisteminin araçlarının geliştirilmesi çalışması böylece başlamış oldu, işte bu çalışmanın adı GNU idi. Yazılan özgür yazılımların bir şemsiye altında toplanması için 1985 yılında yine Stallman tarafından FSF (Free Software Foundation) kuruldu ve GNU yazılımları korumak üzere GPL (General Public Licence) adı verilen yazılım lisansı duyuruldu. GPL lisansı ile lisanslanan özgür yazılımların amaçları özgürlüklerini korumaktan başka bir şey değildir.

Adsız4.pngGNU’nun açılımı ise , GNU is Not Unix’tir. Yani GNU, ‘GNU, Unix  (işletim sitemi) değildir’ anlamına gelmekte olan özyinelemeli (rekürsif) bir kelimedir.

Peki, Bu özgürlükler yani lisansimiz bizlere hangi özgürlükleri yani neleri sağlıyor, avantajları nelerdir,

  • Herhangi bir amaç için yazılımı çalıştırma özgürlüğü.Adsız

    Özgür Yazılım , zamansal (“30 günlük deneme sürümü”, “lisansın süresi “), amaçsal (“izin sadece araştırma ve ticari olmayan kullanım içindir”)  kısıtlamaları olmayan ve bunu kullanma özgürlüğü bu kısıtlamaları koymak bir programı özgür olmayan bir program haline getirir.

  • Her ne istiyorsanız onu yaptırmak için programın nasıl çalıştığını ögrenmek ve onu değiştirme özgür lüğü.

    Adsız1.png

    Bu özgürlük sizlere bir programın uygulamanın kaynak kodunu(source code) değiştirme ve kendi amaclarınıza uygun bir şekilde kullanım haline dönüştürme. 

  • Kopyaları dağıtma özgürlüğü. Böylece komşunuza yardım edebilirsiniz.

    Yazılımlar adeta maliyetsiz bir şekilde kopyalanabilirAdsız3/dağıtılabilir. İhtiyacı olan bir kişiye programı vermenize izin verilmiyor, bu o programı özgür olmayan bir program yapar. Eğer istiyorsanız kopyalama/dağıtmayı bir ücret karşılığında da yapabilirsiniz.

  • Programı geliştirme ve geliştirmeleri toplumun kullanımına açma özgürlüğü,böylece bütün toplum yarar sağlar.

    Yazılımı kullanan kişi yazılımıAdsız4 geliştirmekte ve geliştirdiği yeni halini toplum ile paylaşmakta özgürdür. Kaynak koduna erişmek, bunun için bir önkoşuldur.

Sonuc olarak (Free software == free society)? true

Yani, Free Software- Özgür Yazılım bir felsefedir. Özgür Yazılım özgür topluma eşittir.  🙂

Richard M. Stallman‘nın TEDxGeneva 2014konuşması, izleyerek konuyu daha da kalıcı anlaya bilirsiniz.

Kaynaklar:

Yorum bırakın